آرتروز زانو چیست ؟

آرتروز زانو بیماری است که طی آن بافت غضروفی بین مفاصل فرسایش می یابد. با فرسایش و تحلیل رفتن بافت غضروفی ، استخوان ها به یکدیگر نزدیک شده و سایش پیدا می کنند ، علاوه بر این مفصل خاصیت جذب فشار را نیز تا حدود زیادی از دست می دهد. ساییدگی استخوان ها به زانو درد، ورم مفصل، خشکی و بی حرکتی و کاهش توانایی حرکتی مفصل و گاهی تشکیل زائده های استخوانی و تغییر شکل مفصل منجر می شود.
رفته رفته در اثر پیشرفت تحلیل غضروف مفصلی، مفصل و استخوان‌های مربوطه نیز درگیر می‌شوند و التهاب بافت‌های اطراف را ایجاد می‌کنند. این بیماری بسیار شایع است و در اغلب افراد بالای ۶۵ سال دیده می‌شود .

علائم و نشانه های آرتروز زانو چیست ؟

شایع ترین و اصلی ترین نشانه ها و علایم آرتروز زانو به قرار زیر هستند :

• درد
• خشکی و بی حرکتی زانو
• صدا دادن زانو ( احساس شنیدن صدای تق تق هنگام باز و بسته کردن زانو )
• بزرگ شدن مفصل زانو بر اثر زائده های استخوانی ایجاد شده است
• ورم زانو ( که بر اثر تجمع مایع مفصلی اضافی ایجاد می شود )
• محدودیت حرکتی زانو
• خالی کردن زانو که به علت ضعف ساق پا عضلانی و عدم ثبات مفصل زانو می تواند باشد.

در موارد شدید  آرتروز زانو بیمار حتی ممکن است بیمار از شدت درد ، نیمه شب از خواب بیدار شود. درد زانو ممکن است دوره ای باشد ، یعنی برای مدتی علائم ارتروز زانو کم باشد و مدتی نیز درد داشته باشد. این حالت گاهی ممکن است به خاطر سطح فعالیت بدنی شما باشد و گاهی نیز بی هیچ علتی رخ می دهد.

علت آرتروز زانو :

آرتروز زانو ممکن است بر اثر آسیبی که شخص مدت ها پیش دیده است به وجود آید . همچنین ممکن است بر اثر کشیدگی عضلات یا فشار آوردن بیش از حد به زانو به دفعات زیاد در طول سالها به وجود آید . آسیب هایی مانند شکستگی زانو و کشیدگی و پارگی لیگامنت ها می تواند منجر به تحلیل رفتن بافت غضروفی درون زانو شود . البته تمامی موارد ابتلا به آرتروز زانو به آسیب هایی که شخص در گذشته دیده است مربوط نمی شود .

از علت های دیگر آرتروز زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• بالار فتن سن
• چاقی
• ژنتیک
• علل ناشناخته

تشخیص آرتروز زانو چیست ؟

پزشک شما بعد از آگاهی از علائمی که دارید و معاینه فیزیکی شما می تواند ابتلا به آرتروز زانو را تشخیص دهد. در صورت نیاز ممکن است پزشک انجام عکسبرداری را تجویز کند. نتایج عکسبراری می تواند تشکیل زائده های استخوانی و باریک شدن فضای بین استخوان ها را نشان دهد.

هرچند انجام اسکن ام ار ای به ندرت تجویز می شود اما ممکن است به منظور مشاهده بافت های نرم زانو مانند تاندون ها ، لیگامنت ها و مفاصل زانو ، انجام این تست تجویز شود.

---

بیشتر بدانید : سیاه شدن سر استخوان ران | علت ، علائم و درمان

---

درمان آرتروز زانو چیست :

قابل توجه است که آرتروز زانو درمان قطعی ندارد اما با روش ها موثر بسیاری می توان آن را کنترل و علائم ناشی از آن را برطرف کرد. در ادامه انواع این درمان ها و سیر تغییرات آنهارا به صورت خلاصه توضیح میدهیم :

انواع درمان آرتروز زانو :

درمان آرتروز زانو با روش جراحی ( تعویض مفصل) :

جایگزینی مفصل زانو به معنای آن است که قسمت‌هایی از استخوان‌هایی که مفصل زانو را تشکیل می‌دهند برداشته شده و با ایمپلنت‌های مصنوعی جایگزین می‌شوند. این روش درمان نهایی بیماری است که علاوه برا کاهش درد باعث بهبود عملکرد حرکتی بیمار می شود. تنها مشکل این روش درمان این است که با توجه به عمر مفید پروتز ها، در صورت انجام جراحی در سنین زیر 60 سال، نیاز به انجام مجدد طی 10 الی 15 سال می باشد.
اکثر افرادی که این جراحی را انجام می‌دهند، آرتریت پیشرفته زانو دارند که در آن غضروف زانو ساییده شده و سطح زانو سوراخ، فرسوده و ناهموار می‌شود. این باعث درد، سفتی، بی‌ثباتی و تغییر در راستای بدن می‌شود.

درمان آرتروز زانو با روش غیر جراحی :

تزریق داخل مفصل :

تزریق داخل مفصلی یکی از روش های درمانی جدید برای بیمارانی که از عارضه های التهابی رنج میبرند. از این روش درمانی برای درمان و بهبود شرایط بیماری هایی مانند روماتیسم، آرتریت ها، نقرس، بورسیت و آرتروز های زانو استفاده شده است. در این روش درمانی داروهای ضد التهاب و مواد ترمیم کننده بافتی مستقیما به داخل مفصل تزریق می شود.

کاهش وزن :

مطالعات نشان می دهند افراد چاق مبتلا به آرتروز می توانند با کاهش وزن از طریق تغییر رژیم غذایی و ورزش، زانو درد خود را به نصف کاهش دهند. کاهش وزن یکی از مهمترین فاکتورها در حفظ سلامت زانو و درمان آرتروز زانو می باشد.

کاهش وزن می تواند وزن زیادی که قبلا روی زانو بود و باعث ساییدگی و آسیب مفصل زانو میشد را کم کرده و کمک کند تا مفصل خودش را بازسازی کند. همچنین التهابات را کاهش داده و به بهبود وضعیت آرتروز کمک زیادی می کند.

 ورزش تخصصی :

عضلات مختلفی از جمله عضلات ساق پا، ران پا، همسترینگ، چهارسرران، عضله دوقلو (گاستروکنمیوس) و عضله نعلی (سولئوس) با مفصل زانو درگیر هستند. این عضلات در هنگام خم و راست کردن زانو درگیر می‌شوند و همچنین به ثبات مفصل زانو کمک می‌کنند. به همین خاطر علت اصلی درد زانو همیشه به آسانی مشخص نمی شود و واضح نیست. این موضوع بدین معناست که شما باید تمامی بافت‌ها نرم اطراف مفصل زانو در در حین انجام تمرین کشش بدهید. سعی کنید برای سالم نگه داشتن زانوهای خود چه در حال حاضر و چه در آینده، این حرکات را به طور منظم انجام دهید. انجام ورزش برای تقویت زانو از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

درمان دارویی خوراکی :

به طور کلی داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی از تولید برخی از انواع خاص مواد شیمیایی که باعث بروز التهاب می‌شوند جلوگیری می‌کنند. این داروها در درمان درد حاصل از آسیب دیدگی خفیف بافت از قبیل درد حاصل از آرتروز مفید هستند. این داروها به خوبی به بهبود درد کمر، سردرد و درد شکم و … کمک می‌کنند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی عملکردی شبیه کورتیکواستروئیدها دارند ولی مانند آنها با عوارض جانبی متعددی همراه نیستند.

نسل های تزریق درمان آرتروز زانو :

یکی از راه های درمان آرتروز زانو جراحی میباشد که به دلیل اینکه این جراحی نیاز به تمدید دارد پزشکان سعی میکنند با درمان های تزریقی این جراحی را به تاخیر بیاندازند که در ادامه انواع این تزریقات در نسل های مختلف گفته شده است .

در نسل اول پزشکان برای درمان آرتروز زانو از کورتون استفاده میکردند اما این تزریق درمان دائمی برای التهاب زانو نبوده و همچنین بازسازی بافت قدیمی هم به تاخیر میوفتاد به همبن دلیل بیماران بهبودی پیدا نمیکردند.

نسل بعدی اوزون تزریق میشد که اوزون یک مقداری سلولهایی که کورتون بازسازی آنها را متوقف کرده بود رو تحریک می کرد ولی قدرت بازسازی این روش زیاد نبوده و اثرات بهبودی معنی داری دیده نمی شد.

در نسل سوم یا پی آر پی (PRP) ، از بیمار خون گرفته می شد و بعد از انجام فرایندهای تخصصی و جدا سازی فاکتورهای رشد و تغلیظ ، مجدد به بیمار تزریق میشد .

در نسل چهارم هم نوعی پی ار پی به بیمار تزریق میشد با این تفاوت که در این نسل با سانیفیوژ کردن خون بیمار سلول های بنیادی داخل خون بیمار را هم برانگیخته میکردند .

آخرین نسل تزریقات داخل مفصلی از جفت انسان گرفته می شود. زیرا با تحقیقات جدید به این نتیجه رسیدند که به دلیل این که عامل تکامل جنبن در رحم مادر بر اثر جفت جنین می باشد بنابراین جفت جنین بالاترین درصد سلول بنیادی و فاکتور های رشد را دارد .

تزریق کورتون :

هنگامی‌که داروهای خوراکی نتوانند درد زانو را از بین ببرند، اما فرد قصد انجام جراحی زانو را نیز ندارد، تزریق کورتون ممکن است به درمان کمک کند. تزریق کورتون گاهی اوقات تزریق کورتیکواستروئید نیز نامیده می‌شود.

این تزریقات باعث کاهش التهاب و تورم مفصل می‌شوند و به‌نوبه خود به کاهش درد مفاصل می‌انجامد. تزریق کورتون به زانو مشکلات زمینه‌ای بروز علائم را درمان نمی‌کند. و فقط باعث بهبود علائم بیمار می شود.

اوزون تراپی :

اوزون تراپی زانو یکی از چندین روش درمانی برای آرتروز زانو به حساب می آید . در چند سال اخیر جراحی تنها روش درمان آرتروز زانو بود اما از آن جایی که این جراحی هر ده سال نیاز به تمدید مفصل دارد پزشکان برای بیماران رده سنی 45 تا 60 سال  تا حد امکان جراحی را به تاخیر می اندازند تا بیمار تقریبا 1 الی 2 بار نیاز به تمدید مفصل زانو داشته باشد . به مرور زمان پیشرفت پزشکی باعث ظهور روش های جایگزین شد که یکی از این روش ها  تزریق اوزون به زانو می باشد .

پی آر پی (PRP) :

تزریق پی آر پی  (PRP) برای درمان انواع اختلالات اسکلتی-عضلانی در سال‌های اخیر بیشتر رایج شده است. تحقیقات و مطالعات انجام شده بر روی پی آر پی در زانو نشان داده‌اند که این روش کاملا ایمن است و به صورت بالقوه می‌تواند روند بهبودی بافت‌ها را تسریع بخشد و در نتیجه، بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده سریع‌تر صورت گیرد.

سلول بنیادی :

سلول درمانی شاخه‌ای ازعلم پزشکی ترمیمی است که در آن از تزریق سلول‌ های فرآوری شده در خارج از بدن برای ترمیم بافت و یا اعضای بدن بیمار استفاده می‌ شود . از سلول درمانی می توان برای درمان بیماری‌ های خونی و همچنین سایر بیماری‌ هایی که علت اصلی آنها از دست دادن بخشی از عملکرد بافتی است استفاده کرد .

سلول‌ ها می‌ توانند در محل آسیب قرار گرفته ، مواد محرک رشد را ترشح کنند و در بعضی موارد به سلول‌ های دیگری تبدیل شوند ؛ این انطباق پذیری باعث می‌ شود سلول درمانی به طور قدرتمندی عمل کند و امکان بالایی برای درمان بیماری های غیر قابل برگشت فراهم کند  .

سلول جفت یا Arthrocell :

با پیشرفت علم پزشکی و مرور زمان روش جدید برای درمان آرتروز زانو کشف شده است که به آن سلول جفت یا به اصلاح آرتروسل (arthrocell) میگویند .

  Arthrocell یک نوع عصاره ی سلولی است که  در مقایسه با پی ار پی حاوی 800 الی 1000 برابر فاکتور های رشد و سلول های بنیادی بیشتری می باشد.

 همچنین این محصول حاوی مواد ترمیم کننده ی بافتی است که در نسل های  قبلی تزریقات داخل مفصل  ( پی ار پی و …. ) وجود نداشته است

این محصول به کمک تکنولوژی بسیار پیشرفته ای از جفت جنین انسان بعد از زایمان استخراج می گردد که در اصطلاح به آن عصاره ی جفت یا ارتروسل گفته می شود.

این محصول به دو صورت جامد و مایع تولید میگردد :

1. جامد : که با نام Bone Graft ‌ نیز شناخته می شود برای افراد جوان و به روش جراحی باز انجام می شود.
2. مایع : که دارای تکنولوژی تولید پیشرفته تری نیز می باشد و به روش تزریق داخل مفصلی برای بیمار انجام می شود.